dinsdag 27 juni 2017

Op de rug gezien

1678 augustus 11, Nijmegen

In mijn laatste column voor Gen. wil ik stilstaan bij mijn eerste schreden op het pad van de familiegeschiedenis. Ergens begin jaren tachtig kreeg mijn vader een reproductie van een ets cadeau van zijn jongere broer, die in Nijmegen had gestudeerd en geheel toevallig ook mijn leraar aardrijkskunde was op de middelbare school. Op die ets staan een twintigtal heren uit de Pruikentijd. Zij zijn allemaal min of meer frontaal afgebeeld op één na, die een tekst voorleest. Het betref de ets Het sluiten van de vrede van Nijmegen, 11 augustus 1678 van Jan Luyken. Bij een aantal figuren staan nummertjes en in een onderschrift worden deze van namen voorzien: 1. Den Heer Straatman, 2. Den Heer Colbert, 3. Den Graaf van Estrades, et cetera.


De prent was aanleiding voor een hoop vragen. Wie was die Straatman, wat deed hij daar en is hij familie? Als historicus in spe was het natuurlijk mijn eer te na om daar geen antwoord op te kunnen geven.

De eerste twee vragen wist ik al snel te beantwoorden. Theodor Althet Hendrick Straetman (1637-1693) was carrièrediplomaat uit een Gelders-Kleefse familie die het schopte tot Hofkanzler van keizer Leopold I in Wenen en door hem tot Rijksgraaf werd verheven. De Nederlandse Straatmannen kunnen niet van hem afstammen omdat zijn tak begin achttiende eeuw alweer uitstierf, maar de naam leeft nog voort in die van de Fürsten von Batthyány-Strattmann.

Met de laatste vraag ben ik nog steeds bezig. Volgens het meest waarschijnlijke scenario is er een familieband en splitsten zijn en mijn tak zich ergens aan het eind van de vijftiende eeuw. Het kan nog vele jaren duren eer ik dat verhaal helemaal rond heb. Er moet natuurlijk ook een uitdaging overblijven. Overigens is op de ets van Jan Luyken ‘Den Heer Straatman’ nu juist de enige afgebeelde persoon die de toeschouwer op de rug ziet. Je ziet wel de context, maar de hoofdpersoon heeft geen gezicht. Een prachtige metafoor voor de puzzel die familiegeschiedenis is. 

Dit verhaal verscheen in juni 2017 als column in het tijdschrift Gen.magazine van het CBG.  

Bronnen:
- Website Geheugen van Nederland
- Wikipedia over Vrede van Nijmegen
- Huis van de Nijmeegse geschiedenis over Vrede van Nijmegen  
- Wikipedia over Jan Luyken (1649-1712)
- Zie ook de eerdere Blog-bijdragen over Graaf Straetman 

Geen opmerkingen: