zondag 5 september 2010

Teuntje Straetmans, bigamiste

Nieuwe Wereld, 17e eeuw

Teuntje Straetmans (1616-1662) had een turbulent leven dat illustratief is voor het wedervaren van Nederlanders in de Nieuwe Wereld in de 17e eeuw, en dan met name voor de lotgevallen van de vrouwen onder hen. Teuntje werd vermoedelijk rond 1616 geboren in Culemborg en zou vier keer trouwen. Met haar eerste echtgenoot Jan Meyerinck (soldaat) vinden we haar halverwege de jaren dertig terug in Nieuw Holland, in het noorden van Brazilië. Op 1 november 1637 werd zoon Mauritsje gedoopt in Cobadelo, waarbij Gouverneur Johan Maurits van Nassau (1604-1679) optrad als getuige. Deze Maurits zou later in 1647 door Frederik Willem I van Pruisen (1620-1688) worden benoemd tot Stadhouder van Kleef en kreeg daar de bijnaam "der Brazilianer". In Brazilië wordt hij nog steeds geëerd vanwege zijn (relatief)  humane bestuur.
Rond 1648 trouwde Teuntje na het overlijden van haar eerste man  met Georg Haff, trompetblazer in dienst van de VOC, en rond 1653 voor de derde keer met Tieneman Jacobsen die kleermaker was. Toen bleek dat de Nederlanders het in hun strijd tegen de Portugezen in Brazilië niet konden bolwerken vluchtten de Nederlandse ingezetenen van Nieuw Holland naar het Caraïbisch gebied en Nieuw Amsterdam. Teuntje en Tieneman vluchten naar Guadeloup waar ca. 1654 een dochter Anna werd geboren. Teuntje reisde in 1655 met dochter, maar zonder echtgenoot, door naar Nieuw Amsterdam. Daar liet zij in 1657 haar man Tieneman dood verklaren en hertrouwde ze met toestemming van Gouverneur Peter Stuyvesant (1611?-1672) met Gabriel Corbesij. Na Teuntjes overlijden in 1662 bleek Tieneman helemaal niet dood te zijn maar als kleermaker te Jamaica te leven en kwam aan het licht dat Teuntje een bigamiste was.


Bronnen:
-http://nl.wikipedia.org/wiki/Johan_Maurits_van_Nassau-Siegen
-Holger Kürbis, Johann Moritz von Nassau-Siegen, Erfurt 2005
-http://nl.wikipedia.org/wiki/Peter_Stuyvesant
-http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/DVN/lemmata/data/Straetmans (Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland)
-Annette M. Cramer van den Bogaart, ‘The life of Teuntje Straatmans: a Dutch woman’s travels in the seventeenth century Atlantic world’, Long Island Historical Journal 15 (2003) 35-53